Ο Εντι Ράμα επέλεξε την Αθήνα για προεκλογική ομιλία, ανήμερα της επετείου της σύλληψης Μπελέρη. Μπορεί η επίσκεψη να είναι όντως «αχρείαστη», όπως είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αλλά δεν είναι το μεγαλύτερό μας πρόβλημα σε σχέση με τον Αλβανό πρωθυπουργό. Εχουμε πολλά και σημαντικότερα να λύσουμε μαζί του.

Το πρώτο είναι η από κοινού προσφυγή στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης για τον καθορισμό της υφαλοκρηπίδας, την οποία ο Ράμα μάς υποσχέθηκε πριν από τέσσερα χρόνια. Ποτέ δεν κράτησε τον λόγο του, προφανώς για να μη δημιουργήσει τετελεσμένα και δυσαρεστήσει τον φίλο του τον Ερτογάν. Το δεύτερο είναι η μειονότητα και τα δικαιώματά της. Ο εκλεγμένος δήμαρχος Φρέντι Μπελέρης είναι 12 μήνες έγκλειστος και οι περιουσίες των ομογενών παραμένουν βορά στις ορέξεις του Ράμα και των ισχυρών που τον έχουν πλευρίσει.

Γι’ αυτούς τους λόγους, πολύ πριν από την προκλητική απόφασή του να πραγματοποιήσει μια ομιλία στην Ελλάδα, ο Αλβανός πρωθυπουργός ήταν και παραμένει (ανεπίσημα) persona non grata. Στο δείπνο, που οργάνωσε τον Αύγουστο του 2023 ο Κυριάκος Μητσοτάκης για τους ηγέτες των δυτικών Βαλκανίων, ο Ράμα δεν προσεκλήθη. Ούτε τώρα βεβαίως, στην «νταηλίδικη» επίσκεψή του στην Αθήνα, πρόκειται να συναντηθεί με οποιονδήποτε αξιωματούχο. Το ερώτημα είναι: τον ενδιαφέρει τι πιστεύουμε για εκείνον;

Η αβίαστη απάντηση είναι «όχι». Ο Ράμα είναι ένας πονηρός Βαλκάνιος και ξέρει πολύ καλά τι κάνει. Η ιδέα για μια περιοδεία στις χώρες με μεγάλη αλβανική κοινότητα, με αφετηρία την Αθήνα, του δίνει πολλούς πόντους ταυτόχρονα: Ο Αλβανός πρωθυπουργός υπολογίζει ότι η παρουσία του στην ελληνική πρωτεύουσα θα δημιουργήσει μια εικόνα κανονικότητας στις διμερείς σχέσεις απέναντι στην Ε.Ε. Την ίδια ώρα, θα στείλει μήνυμα στους Αλβανούς ψηφοφόρους και στη μειονότητα ότι είναι σε θέση να διαχειριστεί την ελληνική κυβέρνηση, ενώ με την ομιλία του παρεμβαίνει και στα εσωτερικά μας. Στριμώχνει την κυβέρνηση και ρίχνει νερό στον μύλο της ακροδεξιάς.

Η αντίδραση της Αθήνας δεν ήταν η καλύτερη. Χειρίστηκε εξαρχής το θέμα φοβικά. Με ένα κρυφτούλι για τον χώρο της εκδήλωσης, ενώ γνωρίζαμε ότι δεν γινόταν να απαγορευτεί στον Ράμα να έρθει στην Αθήνα. Δεν το πρότεινε ούτε η αντιπολίτευση. Μπορούν να έρχονται ανεμπόδιστα οι ξένοι ηγέτες, όπως πάνε και οι δικοί μας στην Αλβανία. Μόλις την Πέμπτη, άλλωστε, ο Στέφανος Κασσελάκης βρέθηκε σε περιοδεία στα μειονοτικά χωριά.

Εκ των υστέρων, πάντως, φαίνεται ότι το κομβικό λάθος έγινε πολύ νωρίτερα, στις 29 Νοεμβρίου του 2023, όταν η Αθήνα άναψε το «πράσινο φως» να αποσταλεί στα Τίρανα η πρόσκληση για την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Αλβανίας. Η ελληνική κυβέρνηση είχε μπλοκάρει την επιστολή για 15 μέρες και όταν την απελευθέρωσε έβαλε και έναν αστερίσκο, ότι το ζήτημα της ένταξης της Αλβανίας στην Ε.Ε. θα θεωρείται συνδεδεμένο με τη στάση που θα επιδείξουν τα Τίρανα στην υπόθεση Μπελέρη. Αυτό αποτελεί απειλή για βέτο στο μέλλον, δεν είναι όμως βέτο. Εν τω μεταξύ, στη Χειμάρρα ο Ράμα πέτυχε αυτό που επεδίωκε: Ο Μπελέρης δεν ανέλαβε ποτέ καθήκοντα και μετά την καταδίκη του σε δεύτερο βαθμό, που (αναμφίβολα) έρχεται, θα κηρυχθεί έκπτωτος. Ο Ράμα θα ορίσει δήμαρχο της αρεσκείας του. Πιστεύει κανείς στα σοβαρά πως όταν ξεκινήσει η διαδικασία του ανοίγματος των κεφαλαίων (που μπορεί να καθυστερήσει πολύ) η Ελλάδα θα βάλει βέτο για μια υπόθεση που έχει τελειώσει δύο χρόνια πριν;

Το βέτο -και όχι η απειλή για βέτο- θα ήταν λοιπόν πιο χρήσιμο τον Νοέμβριο. Η επιστολή αφορούσε το πρώτο σύμπλεγμα (cluster) κεφαλαίων, το οποίο περιλαμβάνει και τη δικαιοσύνη. Η Ελλάδα μπορούσε να την μπλοκάρει όσο η αλβανική δικαιοσύνη εμπόδιζε τον Μπελέρη να αναλάβει τα καθήκοντά του. Μπορεί να πετύχαινε κάτι, άλλωστε στη βράση κολλάει το σίδερο. Μπορεί να μην άλλαζε τίποτα και να εκνεύριζε κάποιους από τους εταίρους μας στην Ε.Ε. Το βέβαιο είναι όμως ότι ο Ράμα δεν θα έκανε περιοδείες στις αλβανικές κοινότητες αλλά στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και θα κλαψούριζε ότι η Ελλάδα μπλοκάρει την ενταξιακή διαδικασία της χώρας του. Και είναι πιθανόν εκεί να άκουγε ότι κάτι πρέπει να κάνει και αυτός στην υπόθεση Μπελέρη. Και σίγουρα η αλαζών εκπρόσωπος της Κομισιόν δεν θα χαρακτήριζε το θέμα Μπελέρη διμερές που δεν πρέπει να καθυστερεί τη διεύρυνση. Ενα βέτο, άλλωστε, καθιστά κάθε διμερές ζήτημα ευρωπαϊκό. Και μάλιστα με θόρυβο.